Muzeum Narodowe w Krakowie to najstarsze muzeum narodowe w Polsce. Zgromadzono w nim bogaty zbiór dzieł sztuki polskiej, europejskiej i pozaeuropejskiej, co stawia je w rzędzie najważniejszych - i najciekawszych zarazem - kolekcji nie tylko w Polsce, ale i w Europie.

Muzeum założono 7 października 1879 roku uchwałą Rady Miasta Krakowa, która przekazała na ten cel dwie ówcześnie wyremontowane sale, na pierwszym piętrze Sukiennic. Kolekcja muzealna, składająca się w swych początkach z kilkunastu obrazów, nieustannie powiększana licznymi donacjami, zapisami i darami, rozwijała się w olbrzymim tempie; należało bowiem do dobrego zwyczaju, rozumianego jako patriotyczny obowiązek, przekazywanie do Muzeum własnych, gromadzonych nieraz latami zbiorów malarstwa, rzeźby, dzieł rzemiosła artystycznego, grafik, numizmatów, starodruków, rękopisów i pamiątek rodowych. Dzięki tej hojności Polaków w kraju i poza nim, krakowskie Muzeum Narodowe stało się wkrótce posiadaczem najcenniejszej kolekcji dzieł sztuki i rzemiosła w Polsce. Wraz z jej rozwojem Muzeum otrzymywało od miasta, bądź prywatnych fundatorów, budynki z przeznaczeniem na cele wystawiennicze, dzięki czemu dzisiejsza struktura Muzeum opiera się nie tylko na Gmachu Głównym, lecz także na ośmiu oddziałach, mieszczących się w historycznych budynkach w centrum Krakowa.

Bogate i wspaniałe kolekcje tworzą dzieła sztuki i rzemiosła z różnych czasów i z różnych rejonów świata, jednak podstawą zbiorów Muzeum są dzieła sztuki polskiej lub z Polską związane. Specyfiką krakowskiego Muzeum jest istnienie w jego strukturze organizacyjnej muzeów biograficznych, upamiętniających najwybitniejszych, wybranych artystów Krakowa: Jana Matejkę, Stanisława Wyspiańskiego, Józefa Mehoffera, a także kompozytora - Karola Szymanowskiego.

Muzeum sprawuje zarząd i opiekę nad Muzeum i Biblioteką Czartoryskich, które są własnością Fundacji Książąt Czartoryskich przy Muzeum Narodowym w Krakowie.

Established in 1879, the National Museum in Cracow was first housed in the Sukiennice building, now the seat of one of its divisions. The construction of the Museum's so-called New Building started in 1934, but was interrupted by World War II and did not get completed until 1992. The holdings of several hundred thousand items are preserved not only in the Main Building but also in the divisions, nine of which are in Cracow alone.