Miasto w woj. małopolskim nad Rabą, 27 km na pd. od Krakowa. Stara osada, strażnica w systemie obronnym Krakowa w średniowieczu. Prawa miejskie w XIV w. Rozwój rzemiosła, handlu, w mieście leżącym przy drodze kupców z Krakowa na Węgry. Sukiennictwo w XVI w., garncarstwo w XVII w. Upadek miasta w XVII w. wskutek zniszczeń wojennych, pożarów i epidemii. Rozwój drobnego przemysłu w XIX w. Miejscowość letniskowa.

Parafia erygowana przed 1325 r. Kościół wzmiankowany w XIV w. Kościół pw Narodzenia Najświętszej Maryi Panny z XV w., przebudowany w XVII i XVIII w., murowany, jednonawowy z kaplicą z połowy XVII w. i z wieżą. W kaplicy, w ołtarzu z drugiej połowy XVIII w. obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem z pierwszej połowy XVI w., około 1000 wot, również z XVIII i XIX w.

Dawny kult Matki Bożej Myślenickiej. W pierwszej połowie XVII w. obraz zasłynął nadzwyczajnymi łaskami, obraz uznano za cudowny. W XVII i XVIII w. wydawano druki o obrazie, powstawały pieśni. Przybywały liczne grupy pątnicze, również i z dalszych okolic. Było w tym czasie 2000 wot. Obraz wymieniany był wielokrotnie od XVII do XX w., w dziełach poświęconych sanktuariom. Wykonywano kopie obrazu, najsławniejszą jest cudowny obraz w Kalwarii Zebrzydowskiej. Kult ożywiony w XX w., trwa do dziś. Odpusty gromadzą wielotysięczne rzesze, przybywające i z dalszych okolic. Przychodzą też liczni wierni na modlitwę w ciągu całego roku. Składane są prośby i podziękowania. Są pieśni i modlitwa do Matki Bożej Myślenickiej.

Obraz koronowany 24 sierpnia 1969 r. przez kardynała Karola Wojtyłę w obecności kilkudziesięciu tysięcy osób.

Odpusty: Narodzenia Najświętszej Maryi Panny - 8 września.