Miasto w woj. rzeszowskim nad Sanem, 47 km na pn.wsch. od Rzeszowa. Gród prasłowiański. Miejsce obronne w pasie umocnień tzw. Bramy Łańcuckiej. Prawa miejskie w XIV w. Dzięki położeniu na drodze kupieckiej Lwów-Gdańsk, rozwój handlu i rzemiosła w XVI w. Pożary, wojny i epidemie zahamowały w XVII,XVIII i XIX w. rozwój miasta. Udział mieszkańców w powstaniach w XIX w. i w ruchu oporu w latach 1939-1945. Cerkiew greckokatolicka z XIX w. Zespół klasztorny Bernardynów z XVII w. Ratusz i zajazd z XVIII, XIX w. Zespół pałacowy z XVII, XVIII w. Domy z XVIII, XIX w. Muzeum. W okolicy rezerwat florystyczny.

Parafia pad zarządem Bernardynów od 1966 r. Bernardyni od początku XVII w. Po kościele drewnianym, obecny kościół pw Trójcy Przenajświętszej i Wszystkich Świętych, Bazylika Mniejsza od 1928 r. Kościół z pierwszej ćwierci XVII w., późnorenesansowy, murowany, bazylikowy, trójnawowy z kaplicami i wieżą. W kaplicy w późnobarokowym ołtarzu obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVI/XVII w., sukienki srebrne, z pierwszej połowy XVIII w. i z połowy XIX w. Bardzo wiele wot. Na zasuwie obraz przedstawiający objawienie się Matki Bożej w Leżajsku.
Kult Matki Bożej Pocieszenia od końca XVI w. Obraz zasłynął łaskami w pierwszej ćwierci XVII w., w drugiej ćwierci XVII w. został uznany za cudowny. Sława obrazu rozniosła się na wielkie tereny Polski, przybywali pielgrzymi z województw bełskiego, ruskiego, wołyńskiego, lubelskiego, sandomierskiego. Matka Boża Leżajska była szczególną patronką Stefana Czarnieckiego. Król Władysław IV ofiarował tu wotum. Do XVIII w. spisano przeszło 1000 łask tu uzyskanych, złożono setki wot. W XVII-XIX w. miejsce to wymieniano we wszystkich dziełach traktujących o polskich Sanktuariach, wydano specjalne książki. W pierwszej połowie XX w. przybywały tu pielgrzymki z Podlasia, Chełmszczyzny, Sandomierskiego, Lubelskiego. Na uroczystości 200 lecia koronacji przybyło 300000 wiernych. Kult trwa do czasów obecnych. Odpusty gromadzą dziesiątki tysięcy wiernych, w ciągu roku przybywa kilkadziesiąt grup pątniczych i setki grup turystycznych. Notowane są nieprzerwanie uproszone tu łaski. Obraz koronowany 8 września 1752 r. przez biskupa przemyskiego Wacława Hieronima Sierakowskiego. Dawny kult św. Józefa. W XVII w. istniał tu kult św. Władysława. W XIX w. notowano kult św. Jana Kapistrana.

Odpusty główne: Zielone Święta, Wniebowzięcia, Narodzenia NMP, poza tym Zwiastowania, Niepokalanego Poczęcia NMP, MB Anielskiej.