Nowy Sącz – miasto na prawach powiatu grodzkiego w województwie małopolskim, siedziba ziemskiego powiatu nowosądeckiego. Trzecie pod względem liczby mieszkańców i powierzchni miasto w województwie małopolskim.
Miasto założone w XIII w. przy drodze handlowej z Polski do Węgier. Rozkwit miasta w XIV—XVI w. Poważny ośrodek rzemiosła i handlu. Rzeźba i malarstwo religijne. Miejsce zjazdów panujących. Stagnacja po klęskach w XVII w., pożarach i epidemiach. Rozwój przemysłu w XIX w. Rejon działań partyzanckich w latach 1939—1945. Klasztorny zespół ponorbertański (obecnie Jezuitów) z XV, XVII, XVIII w. Pozostałości murów obronnych z XIV w. Ruiny zamku z XIV, XVII w. Domy z XVI, XVII, XVIII i XIX w. Muzeum Okręgowe.

Kościół parafialny pw św. Małgorzaty Antiocheńskiej, pl. Kolegiacki 1. Kościół kolegiacki w XV—XVIII w. Kościół z XV w., wielokrotnie przebudowywany, murowany, trójnawowy, bazylikowy z kaplicami i dwiema wieżami. W ołtarzu bocznym obraz Veraicon z XV w. Osobno sukienka srebrna z pierwszej połowy XVII w.

Dawne szczególne nabożeństwo do Przemienienia Pańskiego. Obraz otoczony był czcią od XVI w. do końca XVIII w., znajdował się w ówczesnym kościele Franciszkanów. Łaski notowano od początku XVII w. do XVIII w. W połowie XVII w. wizerunek wymieniano wśród sławnych cudownych obrazów. Były cenne wota. Ułożono wówczas specjalną modlitwę, koronki i litanię do Przemienienia Pańskiego. Kult bardzo żywy do czasów obecnych. Odpusty gromadzą dziesiątki tysięcy wiernych z Nowosądecczyzny, jak również z dalekich stron kraju.

Dawny kult Matki Bożej. W XVIII w. znajdujący się tu wówczas obraz Matki Bożej określano jako łaskawy. Był przybrany w srebrne sukienki, były liczne wota.

Odpusty: Przemienienia Pańskiego (tygodniowy), św. Małgorzaty.

gr. margerites perła

Święta Małgorzata z Antiochii Pizydyjskiej, dziewica i męczennica miała być według podania córką pogańskiego kapłana. Po przedwczesnej śmierci matki została oddana pod opiekę piastunce, która była chrześcijanką. Ta doprowadziła ją do poznania nauki Pana Jezusa i do chrztu.
W tym właśnie czasie wybuchło prześladowanie za panowania cesarza Dioklecjana (284-305). Małgorzata była bardzo piękna i bogata. Miał się w niej zakochać namiestnik rzymski, który chciał ją pojąć za żonę. Małgorzata jednak stanowczo odmówiła, twierdząc, że ma już Oblubieńca - Jezusa Chrystusa. Namiestnik kazał aresztować ją i usiłował obietnicami i groźbami skłonić do odstępstwa. Kiedy te zawiodły, nakazał zastosować wobec niej wyszukane tortury: szarpano jej ciało hakami i palono ją ogniem. Następnie wrzucono do więzienia, grożąc jej jeszcze większymi mękami. Wtedy też miał się jej pojawić szatan w postaci smoka i ją zaatakować. Odpędziła go jednak znakiem krzyża świętego. Kiedy nadal obstawała przy wyznawaniu wiary, została ścięta.
Bohaterska śmierć dziewicy nadała rozgłos jej imieniu. Święta męczennica dała imię wielu kolejnym świętym. Należała do bardzo znanych i popularnych świętych w średniowieczu. Jej kult rozpowszechnili zapewne krzyżowcy, widząc, jak wielkiej czci doznawała w Małej Azji i na całym Wschodzie. Należała na Zachodzie do grona Czternastu Wspomożycieli, do których pomocy uciekał się lud w szczególnych potrzebach. Podobnie jak ku czci św. Barbary i św. Katarzyny, tak i ku czci św. Małgorzaty wystawiono na Zachodzie wiele kościołów. Wspomnienie jej przypada 20 lipca, gdyż tego dnia miała ponieść śmierć męczeńską w latach 303-305.
Ku czci św. Małgorzaty, męczennicy, wystawiono w Polsce ponad 70 kościołów. Jej ołtarzy i obrazów jest znacznie więcej. Wizerunek tej Świętej figuruje w herbie Nowego Sącza, Ożarowa, Przysuchy, Szczekocin, Sawina, Tomaszowa Mazowieckiego, Tucholi i Golubia-Dobrzynia. Z dniem św. Małgorzaty łączy się też szereg przysłów, jak np. "Św. Małgorzata zapowiada środek lata". Znany jest kwiat o nazwie "margeryta". Także pierwsze gruszki lud zwykł nazywać "małgorzatkami".

IKONOGRAFIA zwykła przedstawiać Małgorzatę ze smokiem lub z krzyżem w ręku, którym miała odpędzić szatana. Dla podkreślenia jej pochodzenia ze szlachetnej rodziny przedstawiać się ją zwykło - podobnie jak św. Barbarę i św. Katarzynę, męczennice - z koroną na głowie, chociaż nigdy nie była królową.