Święty Wawrzyniec (Laurencjusz), diakon, męczennik - dzień w kalendarzu 10 sierpnia
łac. Laurentium; pochodzący z miasta Laurentium
Św. Wawrzyniec (Laurencjusz), diakon, męczennik. Był jednym z siedmiu diakonów Kościoła rzymskiego za czasów papieża Sykstusa II. Zarządzał dobrami kościelnymi. Opiekował się ubogimi. Podczas prześladowania za cesarza Waleriana, przewidując swoją śmierć, rozdał biednym majątek kościelny W kilka dni po męczeństwie papieża Sykstusa prefekt Rzymu zażądał wydania skarbu kościelnego. Wawrzyniec zgromadził ubogich i odpowiedział: „Oto są prawdziwe skarby Kościoła.” Według tradycji został umęczony na rozpalonej kracie 10 sierpnia 258 roku. Imię Świętego wymienia się w Kanonie rzymskim. Jest patronem Hiszpanii (Filip II w hołdzie Świętemu wybudował swój królewski pałacEscoriał w kształcie kraty). Jest patronem Hiszpanii, Norymbergi; bibliotekarzy, kucharzy .
W IKONOGRAFII św. Wawrzyniec przedstawiany jest jako diakon w dalmatyce, czasami jako diakon ze stułą. Jego atrybutami są: księga, krata, palma, otwarta szafka, a w niej księgi Ewangelii, sakiewka, zwój.
Święty Sykstus II, papież, męczennik - dzień w kalendarzu 7 sierpnia
gr. ksystos elegancki, wygładzony
Św. Sykstus II, papież, męczennik. Wstąpił na stolicę Piotrową w 257 roku. Załagodził spór wśród biskupów azjatyckich i afrykańskich w sprawie ważności chrztu, udzielanego przez heretyków. Już w następnym roku, podczas prześladowania chrześcijan przez cesarza Waleriana, został aresztowany podczas celebrowania Mszy świętej w katakumbach św. Kaliksta. Papieża ścięto mieczem 6 sierpnia 258 roku wraz z towarzyszącymi mu diakonami: Januarym, Magnusem, Wincentym i Stefanem. Tego samego dnia zostali ścięci dwaj inni diakoni: Felicysym i Agapit. Imię św. Sykstusa wymienia się w Kanonie rzymskim. W roku 1854 odkryto jego grób w katakumbach św. Kaliksta, w „krypcie papieży”.
W IKONOGRAFII św. Sykstus przedstawiany jest w papieskich szatach, w ornacie, paliuszu i prostej tiarze. Jego atrybutami są: miecz, moneta w dłoni, palma, pastorał z podwójnym krzyżem, sakiewka, sakiewka na księdze.
Święty Agapit, diakon, męczennik - dzień w kalendarzu 18 sierpnia
gr. agápetos - 'drogi, kochany'
Św. Agapit, diakon, męczennik. pochodził z Palestriny koło Rzymu. Dokumenty świadczące o męczeństwie tego świętego uważa się za legendarne. Jest ono jednak zaświadczone licznymi pomnikami archeologicznymi oraz wzmiankami w starożytnych dokumentach; łacińska Passio mówi o nim jako piętnastoletnim chłopcu.
Święty Felicissimus, diakon, męczennik - dzień w kalendarzu 6 sierpnia
łac. felix, -icis, w stopniu najwyższym: felicissimus 'najszczęśliwszy, błogosławiony'
Św. Felicissimus, diakon, męczennik. Według świadectwa św. Cypriana, wedle którego w czasie prześladowania Waleriana w roku 258 razem z papieżem Sykstusem zginęło czterech jego diakonów. Uzgadniając te dane, należy przyjąć, że Felicissimus i Agapit zginęli wkrótce po Sykstusie, może gdy próbowali ratować się ucieczką. Gdzie indziej też zostali pochowani.
Święty Cyprian, biskup, męczennik - dzień w kalendarzu 16 września
łac. Cyprianus człowiek wywodzący się z Cypru, Cypryjczyk
Św. Cyprian, biskup, męczennik, urodził się w Kartaginie (Tunezja). Był człowiekiem wykształconym. Z zawodu adwokat. Po przyjęciu chrześcijaństwa został kapłanem, a później przez aklamację miasta biskupem Kartaginy. Jako duszpasterz musiał stawić czoło prześladowaniom i wewnętrznym sporom. Dzięki swej świętości i wiedzy wywierał poważny wpływ na Kościół zwłaszcza w Afryce. Jego korespondencja z papieżem Korneliuszem stanowi świadectwo prymatu biskupa Rzymu. W czasie prześladowań za cesarza Waleriana został aresztowany i zesłany na pustynię koło Curubis (257). Sprowadzony do Kartaginy, został ścięty mieczem 14 września 258 roku w obecności wiernych. W tym samym czasie w Rzymie odbywało się przeniesienie relikwii św. Korneliusza. Imiona obu męczenników wymienia się w Kanonie rzymskim.
W IKONOGRAFII św. Cyprian przedstawiany jest w szatach biskupich. Jego atrybuty: biskupi krzyż, księga, gałązka palmowa, miecz, paliusz, pastorał.
Święty Fruktuoz, biskup, męczennik - dzień w kalendarzu 21 stycznia
łac. fructuosus 'obfity w plony, urodzajny, zyskowny, pożyteczny'
Św. Fruktuoz, biskup, męczennik. W czasie prześladowania chrześcijan za panowania cesarza Waleriana, 21 stycznia 259 roku, święci biskup Tarragony Fruktuoz i jego diakoni Auguriusz i Eulogiusz ponieśli śmierć męczeńską w amfiteatrze w Tarragonie. Akta ich męczeństwa, spisane przez naocznych świadków i uznawane za pierwsze autentyczne świadectwo pisane dotyczące chrześcijaństwa na Półwyspie Iberyjskim wskazują na istnienie dobrze zorganizowanego i żywego Kościoła. O wczesnym kulcie męczenników z Tarragony dobrze świadczą nie tylko znaleziska archeologiczne, ale także tacy pisarze starożytności, jak Prudencjusz i Augustyn.